Mae gofal maeth brys yn darparu gofal byrdymor ar unwaith i blant nad ydynt yn sydyn yn gallu aros yn eu cartrefi eu hunain oherwydd argyfwng. Mae’r math hwn o ofal yn sicrhau bod gan blant amgylchedd diogel a chefnogol tra bod atebion tymor hwy yn cael eu trefnu. Mae gofalwyr maeth brys wedi’u hyfforddi i ymdrin â sefyllfaoedd brys, gan gynnig sefydlogrwydd a sicrwydd yn ystod cyfnod plentyn o drallod.
Mae Lewis, ynghyd â’i wraig Jenna, wedi bod yn ofalwyr maeth brys am chwe mis. Fe wnaethon ni ddal i fyny gyda Lewis i ddarganfod mwy am ei brofiad gyda gofal maeth brys.
Allwch chi ddweud ychydig wrthym am eich cefndir a beth wnaeth eich ysbrydoli i ddod yn ofalwr maeth brys?
“Wrth dyfu i fyny, fe wnaeth fy mhrofiadau bywyd fy ysbrydoli i ddod yn ofalwr maeth brys. Rwyf eisiau darparu amgylchedd diogel lle gall plant ddysgu a ffynnu, gan gymryd gwersi cadarnhaol o’m cartref. Penderfynais wneud hyn tra bod fy mhlant yn ifanc, fel y gallant weld beth yw cartref cariadus. Dwi’n deall y gall llawer ddigwydd mewn amser byr, a hyd yn oed mewn gofal dydd, dwi’n ei wneud yn aml, gall plant ennill cymaint o fod mewn lle meithringar.”
Pa fath o gefnogaeth ydych chi’n ei derbyn gan Faethu Cymru Bro Morgannwg, a sut mae’n eich helpu chi yn eich rôl?
“Dwi’n siarad â fy Gweithiwr Cymdeithasol Goruchwylio y rhan fwyaf o ddiwrnodau, gan ofyn iddi am gyngor, sy’n hynod ddefnyddiol. Mae’r gefnogaeth gan Fro Morgannwg, gan gynnwys mynediad at therapi lleferydd a meithrinfa, yn fy ngalluogi i barhau gyda thasgau dyddiol tra’n sicrhau bod y plant yn derbyn y gofal sydd ei angen arnynt. Yn ogystal, mae’r hyfforddiant â chymorth y maent yn ei ddarparu wedi bod yn amhrisiadwy wrth wella fy sgiliau fel gofalwr maeth.”
A oes sgiliau penodol neu feysydd gwybodaeth sy’n hanfodol i rywun sy’n ystyried y rôl hon yn eich barn chi?
“Mae deall y plant a bod â gwir ddiddordeb yn yr hyn maen nhw’n siarad amdano yn hanfodol. Gall fod yn sioc fawr iddynt sylweddoli eich bod yn rhannu diddordebau tebyg. Mae darparu cartref caredig a chariadus, neilltuo amser iddyn nhw, a chreu lle diogel yn hanfodol. Mae bod ar lefel y plant a rhoi sylw iddyn nhw yn gwneud gwahaniaeth sylweddol—dyma eich swydd chi ar ddiwedd y dydd.”
Allwch chi rannu stori lwyddiant neu ganlyniad cadarnhaol o’ch cyfnod fel gofalwr maeth brys?
“Mae’r ffordd y mae lleferydd ein plentyn maeth presennol wedi datblygu yn llwyddiant gwych. Pan gyrhaeddodd, dim ond dau air oedd ganddo, ond nawr mae’n dod allan gyda geiriau newydd bob dydd. Dwi’n credu bod fy meibion, sydd tua’r un oed, wedi helpu gyda hyn yn fawr. Y plant yw’r pwysicaf, ac maent yn cael effaith gadarnhaol iawn ar y plant maeth sy’n dod i mewn i’n cartref. Mae fy mhlant hyd yn oed yn dweud eu bod yn colli’r plant pan fyddan nhw’n mynd. Mae’n anhygoel gweld yr holl gynnydd y mae wedi’i wneud gyda ni.”
Pa gyngor fyddech chi’n ei roi i rywun sy’n ystyried dod yn ofalwr maeth brys?
“Gwnewch rywfaint o ddiwydrwydd dyladwy cyn i chi ddechrau; fe wnaeth gweithio ym maes gofal preswyl cyn maethu fi yn dad gwell. Gwnewch gymaint o hyfforddiant â phosibl—mae’n dda iawn ac o fudd i’ch bywyd a’ch plant eich hun. Mae llawer o bobl yn canolbwyntio ar yr hyn a all fynd o’i le yn hytrach na sut y gall fynd yn iawn. Gall unrhyw un fod yn ofalwr maeth; mae’n rhaid i chi fod yn angerddol am helpu plant.”
Beth sy’n rhoi’r boddhad mwyaf i chi am y rôl?
“Yr agwedd sy’n rhoi’r boddhad mwyaf yw’r effaith gadarnhaol y mae’n ei chael ar fy mywyd teuluol. Rwy’n gweld beth mae fy mhlant yn ei gael ohono, yn ogystal â’r plant maeth. Mae’n helpu i wneud fy mhlant yn oedolion gwell, ac rydw i wedi dod yn fwy presennol ac yn gwneud mwy o amser iddyn nhw fel tad. Mae’r plant maeth yn dod yn rhan o’r teulu, ac mae’n galonogol eu clywed bob amser yn gofyn ble mae’r plant maeth, fel eu bod yn rhan o’r teulu.”
Sut ydych chi’n helpu plant i deimlo’n ddiogel yn ystod eu harhosiad gyda chi?
“Mae siarad â nhw, gwrando arnyn nhw, a dod i’w hadnabod yn allweddol i helpu plant i deimlo’n ddiogel yn ystod eu harhosiad. Ar y diwrnod cyntaf, dwi’n gadael iddyn nhw wneud rhywbeth maen nhw’n ei hoffi fel eu bod yn teimlo’n gyfforddus. Dwi hefyd yn sicrhau bod ganddyn nhw ystafell sy’n eiddo iddyn nhw ac yn gofyn iddyn nhw beth maen nhw eisiau ei wylio, sy’n agor pethau i fyny ac yn gwneud iddyn nhw deimlo’n fwy cyfforddus. Ar ddiwedd y dydd, mae’n gwneud iddyn nhw deimlo’n ddiogel ac yn werthfawr.”
Pa strategaethau ydych chi’n eu defnyddio i feithrin ymddiriedaeth gyda phlant a allai fod yn ofnus neu’n ddryslyd?
“Dwi’n meithrin ymddiriedaeth gyda phlant trwy eistedd gyda nhw a gadael iddyn nhw siarad, gan ddangos diddordeb yn yr hyn maen nhw’n hoffi ei wneud. Ar ôl gweithio gyda phlant ag anghenion gwahanol, dwi wedi dysgu y gall eistedd mewn ystafell weithiau, heb ddweud gair, ddatblygu mwy o ymddiriedaeth. Dwi hefyd yn gwylio beth maen nhw’n hoffi ar YouTube, sy’n helpu i greu cysylltiad ac yn gwneud iddyn nhw deimlo’n gyfforddus ac wedi’u deall.”
Sut ydych chi’n sicrhau eich bod yn cael y gefnogaeth sydd ei hangen arnoch ar gyfer eich lles a’ch iechyd meddwl eich hun?
“Dwi’n sicrhau fy mod yn cael y gefnogaeth sydd ei hangen arnaf ar gyfer fy lles a’m hiechyd meddwl trwy ddibynnu ar fy mhartner Jen a mynychu therapi rheolaidd, sydd am ddim i ofalwyr. Dwi hefyd yn darllen am ymddygiadau nad wyf efallai yn ei ddeall mewn plant mewn gofal ac yn gwneud fy ymchwil fy hun. Yn ogystal, mae cael amser i mi fy hun i wylio rhywbeth dwi’n ei fwynhau yn hanfodol ar gyfer cydbwysedd.”
Eisiau dechrau eich taith faethu?
Os yw darllen stori Lewis wedi eich annog i ystyried dod yn ofalwr maeth, byddem wrth ein bodd yn clywed oddi wrthych.
Byw ym Mro Morgannwg, Cymru? Anfonwch neges atom a byddwn yn cysylltu â chi cyn gynted ag y gallwn.
Os ydych yn byw yng Nghymru, ewch i wefan Maethu Cymru, lle gallwch ddod o hyd i’r holl wybodaeth a chysylltu â gwasanaeth eich awdurdod lleol.
